نوبت دهی برترین متخصصان پوست و مو
پوست وسیع ترین ارگان بدن می باشد که حفظ سلامت و تمامیت آن از اهمیت خاصی برخوردار است. هر آسیبی به پوست از جمله سوختگی، زخم های برنده و ... و عدم رسیدگی به آن می تواند به عوارضی ناخوشایندی مثل باقی ماندن اسکار و یا تشکیل کلوئید (ترمیم ناسالم پوست به علت تکثیر بیش از حد و نادرست سلول های پوستی)، عفونت و حتی مرگ منجر شود. همچنین به علت اهمیت پوست در زیبایی هر فرد و اینکه پوست اولین سد بدن در دفاع از بیماری هاست، می بایست ضایعات و بیماری های پوستی را دست کم نگیریم و بلافاصله به متخصص پوست و موی خود جهت بررسی و رفع مشکل مراجعه نماییم.
در ادامه ی این مطلب به بررسی ساختار پوست، بیماری های شایع پوستی، معرفی متخصص پوست و مو، اعمال درمانی و جراحی پوست و زیرشاخه های جزئی تر تخصص پوست و مو پرداخته می شود.
متخصص پوست و مو کیست؟
متخصص پوست و مو پزشکیست که به بررسی و درمان بیماری های درگیرکننده ی پوست، مو و ناخن که بیش از 3000 بیماری را شامل می شود، می پردازد.
جهت کسب تخصص پوست و مو در ایران، فرد ابتدا می بایست دوره ی 7 ساله ی پزشکی عمومی را پس از گذراندن امتحانات تئوری و نظری با موفقیت بگذراند. پزشک عمومی اغلب اوقات پس از گذراندن دو سال طرح در آزمون رزیدنتی شرکت نموده و جهت قبولی در تخصص پوست و مو که از پرطرفدارترین رشته های تخصص محسوب می شود، می بایست نمره ی بالایی را کسب نماید، و طی دوره ی چهار ساله ی تخصص، نحوه ی درمان و جراحی بیماری های پوست، مو و ناخن را فرا گیرد. این تخصص در برترین دانشگاه های علوم پزشکی ایران همچون دانشگاه تهران، شهید بهشتی، ایران، شیراز و... ارائه می گردد.
متخصص پوست و مو طی دوره ی چهار ساله ی تخصص و سپس دوره ی دو ساله ی طرح تخصص می تواند در کلینیک های پوست و مو اعمال درمانی و مراقبتی تخصصی پوست را انجام دهد. همچنین متخصصین پوست و مو پس از پایان دوره ی تخصصی خود می توانند در دوره های فلوشیپ پوست مانند آسیب شناسی پوست، پوست کودکان، زیبایی پوست، ایمنی شناسی پوست، جراحی مووز و تلهدرماتولوژی شرکت نمایندکه در ادامه به توضیح موارد ذکر شده می پردازیم.
یک متخصص پوست و مو قادر به تشخیص و درمان بیماری های مختلف پوستی می باشد. در قسمت بعد به معرفی و بررسی رایجترین بیماری های پوستی پرداخته می شود.
ساختار و عملکرد پوست
جهت برخورد با مشکلات پوستی، لازم است که ساختار و نحوه ی عملکرد پوست خود را به درستی بشناسید تا بتوانید از پوست و موی خود به درستی مراقبت کنید و اهمیت کار متخصص پوست و مو را بهتر درک نمایید.
همانطور که گفته شد، پوست بزرگترین ارگان بدن بوده که سطحی بالغ بر 2 متر را می پوشاند. پوست نخستین سد در برابر صدمات میکروبی، مکانیکی، شیمیایی، حرارتی و نوری می باشد و با خاصیت خودتجدیدپذیری و التیام پذیری خود، از بدن محافظت می نماید.
پوست خود از سه لایه ی اصلی تشکیل شده است که از خارج به داخل عبارتند از:
- اپیدرم: خارجی ترین لایه ی تشکیل دهنده ی پوست که در قسمت های مختلف بدن ضخامت متفاوتی دارد به طوری که ضخیم ترین اپیدرم در کف دست و پا و نازکترین اپیدرم در ناحیه ی پلک موجود است. مهمترین سلول های موجود در اپیدرم شامل موارد زیر است:
- سلول های رنگدانه ساز(ملانوسیت) که رنگ پوست را تعیین می کنند، کراتینوسیت ها که در اپیدرم به سلول های مرده ای به نام سلول های شاخی تبدیل می شوند و نقش مهمی در تجدیدپذیری پوست دارند، و سلول های لانگرهانس که مسئول ایمنی هستند.
- محصولات آرایشی و بهداشتی نظیر پاک کننده ها ،لایه بردار ها ، ترمیم کننده ها یا مرطوب کننده ها بر این لایه تاثیر می گذارد.
- درم: لایه ی دوم یا درم که ضخامتی 5 تا 7 برابر اپیدرم دارد. این لایه از پوست حاوی مویرگ های خونی و لنفی، غدد چربی و عرق، گیرنده های حسی شامل سرما و گرما و لمس، فولیکول یا ریشه ی مو و پایانه های عصبی می باشد.
- هیپودرم: عمقی ترین لایه که به آن بافت چربی زیرپوستی نیز گفته می شود. این لایه حاوی سلول های چربی فراوان بوده و لایه های بالایی را به بافت های زیرین مانند عضلات وصل نموده و لغزش پوست بر روی بافت های زیرین را ممکن می سازد. همچنین به علت میزان بالای چربی در این لایه و خاصیت ضربه گیر بودن چربی، نقش مهمی را در محافظت از عروق و اعصاب و سایر ساختارهای پوستی ایفا می کند.
مشکلات و بیماری های رایج پوست و مو
بیماری های فراوانی می توانند پوست را درگیر نمایند که شایعترین این بیماری ها عبارتند از:
- آکنه وولگاریس (جوش های معمولی)
- آکنه روزاسه (التهاب و قرمزی مزمن پیشانی، بینی و نواحی اطراف بینی)
- انواع درماتیت (التهاب پوست) من جمله:
- درماتیت آتوپیک (التهاب مزمن پوست که معمولا با زمینه ی ژنتیکی همراه بوده و در صورت تماس با موادی که بیمار به آن ها آلرژی دارد، تشدید می گردد)
- درماتیت تماسی(التهاب پوست به دنبال تماس با مواد شیمیایی و...)
- اگزما (مجموعه ی وسیعی از درماتیت ها که منجر به ضایعات تاول مانند و سپس افزایش ضخامت پوست در ناحیه ی درگیر گشته و علل مختلفی من جمله حساسیت، بیماری های خودایمنی و... دارد)
- درماتیت سبوره که بسیاری به آن شوره سر میگویند.
- مشکلات پوستی مختلف به دنبال بارداری مانند پدید آمدن خط قهوه‌ای وسط شکم و بالا و پایین و ناف، لکه های روی صورت و...
- خارش (علل فراوانی از جمله انواع داروها، بیماری های کبدی، انگل‌هایی همچون شپش ، بیماری های پوستی خودایمنی و... می توانند سبب خارش شوند)
- پسوریازیس یا بیماری صدف (بیماری پوستی التهابی با ضایعات قرمز، خشک و پوسته ریزی دهنده)
- ویتیلیگو یا بَرَص (بیماری پوستی با علت ناشناخته که سبب ایجاد لکه های سفیدرنگ وسیع به خصوص در محل هایی که در معرض ضربه یا آسیب هستند می گردد و بیماران را از لحاظ زیباشناختی آزار می دهد)
- پمفیگوس وولگاریس (بیماری پوستی خودایمنی که تاول های متعددی در سطح پوست ایجاد میکند)
- زونا (ناشی از ویروس هرپس زوستر نهفته در ریشه ی اعصاب که معمولا درصورت نقص ایمنی بیمار بروز می‌یابد و سبب ایجاد ضایعاتی در مسیر عصب رسانی عصب موردنظر می شود)
- زگیل (ناشی از پاپیلوما ویروس در سطوح تناسلی به دنبال رابطه جنسی با فرد آلوده)
- ریزش مو
- سرطان های پوستی
- و...
تشخیص و درمان بیماری های فوق تنها گوشه ای از مهارت های یک متخصص پوست و مو می باشد و جهت درمان این بیماری ها حتما لازم است که به متخصص پوست و مو مراجعه شود.
اقدامات درمانی و جراحی که متخصص پوست میتواند انجام دهد:
متخصصین پوست و مو قادر به انجام اقدامات درمانی مختلفی جهت بهبود بیماری های ذکر شده می باشند شامل:
- برداشتن سرطان های پوست با روش های جراحی مانند جراحی مووز (MOHS Surgery)(روشی شامل برداشتن لایه به لایه ی تومورهای پوستی عمیق به قصد درمان و همچنین بررسی آسیب شناسی)
- کرایوتراپی یا سرمادرمانی که درمانی شامل استفاده از دمای بسیار پایین و سرد جهت برداشتن ضایعاتی همچون زگیل، بعضی از انواع سرطان های پوستی و... می باشد.
- تزریق فیلر جهت رفع خطوطی مانند خط لبخند
- تزریق بوتاکس که با فلج کردن عضلات برای مقاصد مختلفی همچون پیشگیری از ایجاد چروک، تعریق بیش از حد کف دست، پا و زیربغل و همچنین تسکین سردردهای میگرنی به کار می رود.
- تزریق ژل هیالورونیک اسید جهت رفع خطوط چروک
- لیزرتراپی جهت برطرف کردن خطوط پوستی ناشی از زایمان و بارداری، برداشتن تتو، رفع موهای زاید
- لایه برداری ضایعاتی مانند آکنه، ملاسما، آسیب های پوستی ناشی از تابش نور خورشید
- فوتوتراپی با استفاده از امواج UV نوع A و داروی پسورالن که اختصاراً PUVA نامیده می شود و جهت درمان بیماری هایی همچون پسوریازیس، ویتیلیگو و درماتیت به کار می رود.
- لیپوساکشن تامسِنت که روشی جهت برداشتن چربی های موضعی با مکش به دنبال تزریق مواد بی حسی به ناحیه ی موردنظر می باشد. لازم به ذکر است که روش فوق جهت رفع چاقی و افزایش وزن کاربرد ندارد.
- جراحی ویتیلیگو با روش هایی مانند پیوند ملانوسیت(سلول های پوستی) از خود بیمار به ناحیه ی درگیر، گرافت پانچینگ و...
- دارودرمانی با داروهایی همچون آنتی بیوتیک های سیستمیک، داروهای موضعی مانند پمادهای مختلف
- نمونه برداری یا بیوپسی ضایعات پوستی جهت برداشتن ضایعات مشکوک و بررسی آسیب شناختی ضایعه
- درم ابریژن(Dermabrasion) که روشی جهت لایه برداری پوست با استفاده از برس های چرخان با سرعت بالا می باشد و جهت درمان آکنه، اسکار و... به کار می رود.
هر فوق تخصص (فلوشیپ) پوست و مو در چه زمینه هایی مهارت کسب کرده است؟
فلوشیپ یا دوره ی تکمیلی تخصصی، دوره ای کوتاهتر از دوره ی فوق تخصص می باشد که هر متخصص می تواند پس از پایان تخصص گذرانده و در یکی از زیرگروه های تخصص خود، مهارت بیشتری کسب نمایند.
متخصصین پوست و مو پس از اتمام تحصیلات چهار ساله ی تخصصی خود، می توانند یکی از فلوشیپ‌های زیر را به مدت سه الی دو سال(بسته به فیلد انتخابی) جهت ارتقاء مهارت های خویش بگذرانند :
- جراحی زیبایی پوست: فلوشیپی که به طور تخصصی و متمرکز به تزریق بوتاکس، جراحی لیزر، لیپوساکشن، لیفت صورت و بلفاروپلاستی(جراحی پلک) می پردازد.
- آسیب شناسی پوست(درماتوپاتولوژی): متخصصین پوست و پاتولوژی، هر دو، می توانند این فلوشیپ را طی یک سال کسب نمایند. متخصصین پوست جهت کسب این فلوشیپ می بایست به مدت شش ماه دوره ی پاتولوژی عمومی و سپس به مدت شش ماه دوره ی پاتولوژی پوست را بگذرانند. متخصصان پوست که وارد این این حوزه میشوند به بررسی و تشخیص میکروسکوپیک بیماری های پوستی می پردازند.
- ایمنی شناسی پوست(ایمونودرماتولوژی): زیرگروهی که به بررسی و درمان بیماری های خودایمنی درگیرکننده ی پوست مانند پمفیگوس وولگاریس، لوپوس(بیماری پروانه‌ای) و... می پردازد.
- مو شناسی(تریکولوژی): فلوشیپی که به بررسی و درمان هایپرتریکوز(پر مویی)، ریزش مو، بیماری های مو و... می پردازد.
- جراحی مووز(MOHS Surgery): دانش آموختگان این فلوشیپِ دو ساله با برداشتن لایه به لایه ی سرطان های پوست طی جراحی، به تشخیص و درمان این بیماری ها می پردازند.
- پوست کودکان: متخصصین پوست و اطفال، هر دو قادر به گذراندن این فلوشیپ می باشند. این فیلد به تشخیص و درمان بیماری های پوستی مادرزادی نوزادان و اطفال می پردازد.
- تلهدرماتولوژی: فلوشیپ نسبتا تازه ای که در پاندمی کووید 19 بسیار مورد توجه قرار گرفت. در این فلوشیپ، پزشکان به تشخیص و ارائه ی نظرات تخصصی و درمانی در مورد بیماری های پوستی با استفاده از عکس های ارسال شده از طریق فضای مجازی و پیگیری بیماری های پوستی مزمن که به مراجعه ی مرتب به پزشک نیاز دارند، می پردازند.
- درماتواپیدمیولوژی(همه‌گیرشناسی پوست): فلوشیپی که به بررسی آمار ابتلا به بیماری های پوستی و درصد درگیری و ناتوانی بیماران می پردازد.
لازم به ذکر است که از فلوشیپ های فوق الذکر، در ایران تنها دو فلوشیپ پوست کودکان در دانشگاه تهران و درماتوپاتولوژی در دانشگاه تهران، شهیدبهشتی، کرمان و شیراز جهت ادامه تحصیل متخصصین پوست و مو ارائه می گردد.
ویژگی های متخصص پوست و موی خوب (چگونه برترین متخصص پوست و مو را پیدا کنیم؟):
یک متخصص (فوق تخصص) پوست و موی حاذق و ماهر باید خصوصیات زیر راداشته باشد تا بتواند برترین خدمات درمانی را ارائه دهد:
- دانش تخصصی کافی
- مدرک معتبر تحصیل در دانشگاه های برتر کشور یا دانشگاههای معتبر خارج از کشور
- برخورد حرفه ای با بیمار و حفظ حریم شخصی وی و رازداری
- تجربه ی کافی
- راهنمایی دلسوزانه و توجه به شرایط جسمی و مالی بیمار
- اختصاص وقت کافی و مناسب برای معینه ی هر مراجع
- توضیح کامل پروسه های جراحی پوست برای بیمار و آگاه سازی وی از عوارض احتمالی
- استفاده از بهترین مواد جهت انجام اقدامات درمانی و جراحی
- همکاری با بیمه های درمانی مختلف جهت تسهیل کار بیمار
چه زمانی به یک متخصص پوست و مو مراجعه کنیم؟ (علایم خطر بیماری های پوستی):
در صورت مشاهده ی علایم زیر، در اسرع وقت به متخصص پوست و مو مراجعه نمایید:
- برجستگی های قرمز یا سفید که ناگهانی یا به تدریج روی پوستتان پدیدار شده اند
- نقاط قرمز خارش دار یا بدون خارش
- پوسته ریزی
- سفت شدن پوست یا چرمی شدن آن
- کنده شدن لایه ی رویی پوست به ویژه اگر به تازگی داروی جدیدی مصرف کرده اید
- زخم های مزمن
- پوست خشک و زبر
- مناطق سفید و بدون رنگ روی پوست
- خال هایی که اخیرا از نظر اندازه بزرگتر شده اند یا تغییر رنگ داده اند
متخصصان مرتبط با متخصص پوست و مو:
متخصصین پوست و مو جهت تشخیص و درمان هرچه بهتر بیماران خود، با متخصصین سایر حیطه ها همکاری نزدیکی داشته و در مواقع لزوم از آنان مشاوره می گیرند. برخی از این متخصصین عبارتند از:
- فوق تخصص غدد (مثلا در خشکی پوست در اثر کم کاری تیرویید)
- فوق تخصص گوارش (مخصوصا در سندروم های مادرزادی)
- فوق تخصص روماتولوژی (بسیاری از بیماری های روماتولوژیک تظاهرات پوستی دارند)
- متخصص عفونی (برای درمان بیماریهایی که تظاهرات اولیه آنها پوستی است. مثلا سرخک، آبله مرغان و...)
- متخصص داخلی
- کارشناس تغذیه
- اپراتورهای دستگاه های تخصصی جراحی پوست
نوبت دهی برترین متخصصان پوست و مو
برای نوبت دهی برترین متخصصان پوست و مو می توان از راه های مختلفی از جمله نوبت دهی حضوری، تماس تلفنی یا آنلاین از طریق نرم افزار مطب و یا وبسایت هایی که برای نوبت دهی طراحی شده اند، اقدام کرد. مدی مدیا بهترین سایت در زمینه نوبت دهی آنلاین است که از طریق آن میتوانید بهترین پزشک متخصص پوست را پیدا کنید.
به یاد داشته باشید که با توجه به گستردگی و پیچیدگی بیماری های پوستی و ارتباط ضایعات مختلف پوستی با بیماری های داخلی، در صورت بروز هر گونه ضایعه ی مشکوک یا وضعیت پوستی آزارنده ی حاد یا مزمن، حتما به متخصص پوست و مو مراجعه کنید و از خوددرمانی بپرهیزید.
